Anatomia kolana
Staw kolanowy znajduje się w miejscu, w którym kość udowa łączy się z kością piszczelową. Z przodu stawu znajduje się rzepka. Rzepka to tak zwana kość trzeszkowa, która jest częścią mechanizmu prostowników stawu kolanowego. Mechanizm ten łączy duże mięśnie uda z piszczelami. Napinanie mięśni ud pociąga za kość piszczelową i pozwala wyprostować kolano. Części mechanizmu prostowników obejmują mięśnie uda, ścięgno mięśnia czworogłowego, rzepkę i ścięgno rzepki.
Po każdej stronie stawu kolanowego znajduje się jedna łąkotka. Przyśrodkowa łąkotka w kształcie litery C znajduje się po wewnętrznej stronie kolana, najbliżej drugiego kolana. Boczna łąkotka w kształcie litery U znajduje się na zewnętrznej połowie stawu kolanowego.
Łąkotki chronią chrząstkę stawową na powierzchni kości udowej i piszczelowej. Chrząstka stawowa to gładki, śliski materiał, który pokrywa końce kości tworzących staw kolanowy i pozwala powierzchniom stawowym ślizgać się po sobie bez uszkodzenia żadnej powierzchni.
Więzadła to twarde pasma tkanki, które łączą ze sobą końce kości. Więzadło krzyżowe przednie (ACL) znajduje się w centrum stawu kolanowego, gdzie biegnie od tylnej części kości udowej, aby połączyć się z przednią częścią kości piszczelowej.
ACL jest głównym kontrolerem tego, jak daleko do przodu porusza się piszczel pod kością udową. Jeśli piszczel przesunie się zbyt daleko, ACL może pęknąć. ACL jest również pierwszym więzadłem, które napina się po wyprostowaniu kolana.
Więzadło krzyżowe tylne (PCL) znajduje się w pobliżu tylnej części stawu kolanowego. Przyczepia się do tylnej części kości udowej i tylnej części kości piszczelowej za ACL.
PCL jest głównym stabilizatorem kolana i głównym kontrolerem tego, jak daleko do tyłu porusza się piszczel pod kością udową. Jeśli piszczel cofnie się za bardzo, PCL może pęknąć.
Artroskopia kolana
Staw kolanowy otacza wodoszczelna kieszonka zwaną torebką stawową, którą tworzą: więzadła kolana, tkanka łączna i tkanka maziowa. Podczas zabiegu artroskopii, kiedy torebka stawowa jest wypełniona sterylną solą fizjologiczną i jest rozdęta, chirurg może włożyć artroskop do utworzonej kieszeni, włączyć światło i kamerę i zajrzeć do wnętrza stawu kolanowego, jak gdyby zaglądał do akwarium. Chirurg bada prawie wszystko, co znajduje się wewnątrz stawu kolanowego, w tym: powierzchnie stawów kości piszczelowej, kości udowej i rzepki, dwie łąkotki (LM, MM), dwa więzadła krzyżowe (ACL, PCL) i wyściółkę maziową stawu.
Obecnie artroskopia stawu kolanowego jest wykorzystywana do wykonywania wielu rodzajów zabiegów chirurgicznych stawu kolanowego, w tym:
– potwierdzania diagnozy
– usuwania luźnych ciał
– usuwania lub naprawy naderwanej łękotki
– rekonstrukcji naderwanych więzadeł
– naprawy chrząstki stawowej
– leczenia złamań stawu
Celem zabiegu artroskopii jest naprawienie lub rekonstrukcja uszkodzonego elementu stawu kolanowego. Artroskop sam w sobie jest narzędziem, które poprawia zdolność chirurga do wykonywania zabiegu najmniej inwazyjnie. Obraz z artroskopu (kamery wprowadzanej przez otwór) jest powiększony i pozwala chirurgowi ortopedzie widzieć lepiej i wyraźniej. Artroskop przede wszystkim umożliwia przeprowadzenie operacji przy użyciu znacznie mniejszych nacięć. Powoduje to mniejsze uszkodzenie tkanek i znacząco skraca proces gojenia i powrotu do pełnej sprawności. Należy pamiętać jednak, że artroskop to tylko narzędzie. Wyniki, jakich można oczekiwać po artroskopii kolana, zależą od uszkodzenia i stanu urazu. Ogromne znacznie w powrocie do pełnej sprawności ma czas rehabilitacji po zabiegu.
Procedura operacyjna
Informacje ogólne
O Twoim znieczuleniu decyduje konsultacja anestezjologiczna. Zwykle stosuje się znieczulenie ogólne lub podpajęczynówkowe (w prostych przypadkach znieczulenie miejscowe). Do stołu operacyjnego przymocowane są specjalne szelki, które służą do bezpiecznego kołysania nogi i umożliwiają chirurgowi łatwe nią poruszanie i zginanie kolana. Wokół stołu operacyjnego znajduje się wiele urządzeń, w tym ekrany telewizyjne, kamery, źródła światła i narzędzia chirurgiczne.
Zabieg artroskopii
Chirurg rozpoczyna operację od wykonania dwóch lub trzech małych otworów w kolanie, zwanych portalami. W portalach umieszcza się artroskop i narzędzia chirurgiczne. Mała metalowa lub plastikowa rurka (lub kaniula) zostanie umieszczona przez jeden z portali, aby napełnić kolano sterylną solą fizjologiczną.
Artroskop jest małą rurka światłowodowa, która służy do oglądania i operowania wewnątrz stawu. Ta mała metalowa rurka ma średnicę około 1/4 cala (nieco mniejszą niż długopis) i długość około siedmiu cali. Światłowody wewnątrz metalowej rurki artroskopu umożliwiają podłączenie jasnego światła i kamery telewizyjnej do zewnętrznego końca artroskopu. Kamera wyświetla obraz z wnętrza stawu kolanowego na ekranie telewizora obok chirurga, który ogląda na monitorze obraz z kamery, przesuwając artroskop w różne miejsca w stawie kolanowym.
Po zakończeniu zabiegu chirurgicznego portale artroskopowe i nacięcia chirurgiczne zostają zamknięte szwami lub zszywkami chirurgicznymi.
Podobnie jak w przypadku wszystkich innych zabiegów chirurgicznych, podczas artroskopii stawu kolanowego mogą wystąpić powikłania. Niektóre z najczęstszych powikłań po artroskopii kolana to:
– powikłania anestezjologiczne
– zakrzepowe zapalenie żył
– infekcja
– awaria sprzętu
– powolne odzyskiwanie
Rekonwalescencja
Artroskopia stawu kolanowego jest zwykle wykonywana w warunkach ambulatoryjnych, co oznacza, że pacjenci wracają do domu tego samego dnia co operacja lub w następnej dobie po niej. Bardziej złożone rekonstrukcje więzadeł, które wymagają większych nacięć i operacji, które zmieniają kość, mogą wymagać krótkiego pobytu w szpitalu, aby kontrolować ból i uważniej monitorować sytuację.
Miejsca nacięć są zabezpieczone paskami chirurgicznymi, większe nacięcia zaopatruje się szwami, a kolano można owinąć elastycznym bandażem (opaska Ace). Po artroskopii kolana powszechnie stosuje się kule w pierwszych dniach po zabiegu. Pacjent bardzo szybko rozpoczyna mobilizację kolana.
Rehabilitacja
Rehabilitacja Pacjenta będzie zależeć od rodzaju wykonanej operacji. Niektórzy pacjenci mogą po prostu wykonywać ćwiczenia w ramach programu domowego po wykonaniu kilku prostych instrukcji od fizjoterapeuty, inni mogą potrzebować zajęć rehabilitacyjnych.
Po zabiegach artroskopii stawu kolanowego częste jest korzystanie z rehabilitacji w ośrodku pod okiem fizjoterapeuty, by powrót do pełnej sprawności był jak najlepszy, a efekty po operacji skuteczne. Im bardziej złożony zabieg, tym bardziej zaangażowany i wydłużony będzie program rehabilitacji. Pierwsze zabiegi fizjoterapeutyczne będą mieć na celu pomoc w kontrolowaniu bólu i obrzęku po operacji. Fizjoterapeuci również pracują z pacjentami, aby upewnić się, że obciążają chorą nogę tylko w bezpiecznym stopniu.
Jeśli Pacjent przeszedł poważną operację rekonstrukcyjną, powinien spodziewać się, że pełne wyzdrowienie zajmie kilka miesięcy i będzie w znacznym stopniu zależało od zaangażowania w rehabilitację. Celem fizjoterapeuty jest pomoc w utrzymaniu kontroli nad bólem oraz poprawie zakresu ruchu i siły kolana. Kiedy jesteś już na dobrej drodze, kończą się regularne wizyty w gabinecie terapeuty.